Гадаад хэлний орчуулгын онол хичээл-МОНГОЛЫН ОРЧУУЛГЫН ТҮҮХ

МОНГОЛЫН ОРЧУУЛГЫН ТҮҮХ

1.      Эртний буюу дундад зуун

2.      20-р зуун

3.      Орчуулгын онолын түүх

Орчуулгын түүх бол бие дааёан шинжлэх ухааны салбар. Хүн үүсэж улс хооронд харилцаж эхэлсэнээс хойш орчуулга үүссэн. Хэл бичиг үүссэнээс эхлэн

МЭӨ 3-р зуун орчуулга хйиж байсан гэсэн баримт байдаг. Сяньби улсын үед 19 ном орчуулсан гэсэн баримт байдаг. Яг түүхэн бодлоготойгоор хөгжүүлж эхэлсэн нь 13-р зуун юм.

13-р зууны үед монголчууд ихэвчлэн дорно дахины тухайлбал уйгар, төвд, хятад, верс, араб, самгард, хэлнээс ихэвчлэн бурханы шашинтай холбогдолтой ном орчуулдаг байсан. Гэсэн ч хажуугаар нь ААз, цадиг, сургаал, үлгэр домог мэтийг орчуулдаг байсан.

1264 онд хятадаас сонгодог зохиол орчуулах хороо гэдгийг байгуулсан.

1306 онд хятад хэлтэй 29 эрдэмтнйиг цуглуулаад хятадаас орчуулж байсан номыг хянах үүргийг өгсөн.

Күнз ачлалт ном- 1307 онд Булуу төмөр/МЭӨ 3-р зуунд орчуулагдаж байв/

Гүүш: эх хэлнээс орчуулахыг эрмэлзэж байв.

Орчуулгын номыг уншдаг хүн цөөхөн тул мэдэг нь уншаад бусад нь амаар ярьдаг байв. Зохиолын үндсэн санаа ингэснээр баяжин хөгжсөн

Эртний-дундад зуун-10-18- зуун-шинэ үе

Эрдэмтэн орчуулагч Шаравсэнгэ/төвд уйгар хэл/

-          Ч. Одсэрийн Бурхан багшийн ,,,,,төвдөөр бичсэн номыг орчуулсан

-          Банзрагч

-          Алтангэрэл

Судлаачид үүнийг судрын хэлнээс холдож, үгчилсэн орчуулгаас татгалзсан монгол шүлэг шиг шүлэглэж орчуулдаг байсан.

Орчуулгаар дамжуулж төвд үг монгол хэлэнд орж ирж монгол хэлний үгийн санг баяжуулсан. Сайн үгт эрдэнийн сан субашид Ойрад зая Бандид намхайжамц үгчиосэн маягаар Цахар гэвш Лувсан чүлтэм/үгчлээгүй монгол уншигчдад ойлгомжтой, яруу ёайхнаар орчуулсан/

14-15-р зуун

Эхлэлийн үетэй харьцуулахад зогсонго ыбайдалтай болёон.аливаа шинжлэх ухаан, эз  соёл холбоотой байдаг. Гэсэн ч орчуулгын уламжлал тасарсан гэж үзэж болохгүй.

16-18 зуун

Эрчимтэй хөгжлийн үе

-          Хөгжсөн

-          Манжийн бодлогоор шарын шашинг монголд нэвтрүүлэхийн тулд манж хэл нэмэгдээд бурхан  шашны ном зохиолыг орчуулах болсон. /заавал албадлагаар орчуулахгүй, гүүш нар өөрсдөө сонирхолтой/

Дэлгэрэнгүй бий.