Îëîí óëñûí áàéãóóëëàãà хичээл

Îëîí óëñûí áàéãóóëëàãà

ÎÓÁ ãýäýã íü îëîí óëñûí õàðèëöààíû ò¿¿õýí ¿åä õºãæèæ èðñýí. Òóñ òóñûí ¿å øàòòàé. Çîðèëãî íü:

-       Äýëõèé íèéòèéí á¿ñ íóòãèéí àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàõ

-       Õàìòûí àæèëëàãààã õºãæ¿¿ëýõ

ͯÁ-èéí ¿¿ñýë

1945-10-24 áàéãóóëàãäñàí.

¯¿ðýã: ÎÓ-ûí àþóëã¿é áàéäëûã õàìòûí õàìòûí õ¿÷ýýð õàíãàõ /Òýðã¿¿ëýã÷ ã¿ðí¿¿ä îíöãîé ¿¿ðýãòýé/

1941-06-12-Ñàíò Æåéìñ-¯íäýñòí¿¿äèéí õîëáîîíû ä¿ðýì

1941-08-14  :ÀÍÓ-ûí åð, Èõ Áðèòàíèéí Å/ñ íàð Àòëàíòèéí Õàðòè ãýäýã ä¿ðýì áàòàëñàí.

1942-1-1 Àòëàíòûí Õàðòûã 26 îðíû òºëººëºã÷èä áàòëàí ãàðûí ¿ñýã çóðñàí. Âàøèíãòîí-¯íäýñòí¿¿äèéí ìýäýãäýë

1943-10-30 ÀÍÓ, Èõ Áðèòàíè, ÇÕÓ, ÁÍÕÀÓ-ûí òºëººëºã÷èä Ìîñêâàä óóëçàí ÎÓ-ûí ýíõ òàéâàí, àþóëã¿é áàéäëûã õàìãààëàõ, ìýäýãäýë ãàðãàæ áàéâ.

1943-12-1 Òåãåðàíä ÀÍÓ, Èõ Áðèòàíè, ÁÍÕÀÓ-ûí óäèðäàã÷èä óóëçàí äýðõè áàðèìò áè÷ãèéã õ¿ëýýí çºâøººðñºí.

1944 îíû íàìàð äýýðõ 4 óëñûí òºëººëºã÷èä Äýëõèéí õàìòûí íèéãýìëýãèéí áàéãóóëëàãûí á¿òýó ¿éë àæèëëàãààíû òàëààð õýëýëöýâ.

1945 îíä Çõó-ûí òàëûí ñàíàà÷ëàãààð ßàëòàä óóëçàí ͯÁ-èéí á¿òýö, ¿/à-íû ¿íäýñ äýýð òîãòîâ.

1945-6-25 íä Ñàí Ôðàíöèñêî-ä ¿íäñýí çàð÷ìóóäûã òîãòñîí. ͯÁ-èéí ä¿ðìèéã áàòëàâ.

1945-10-24-íä 51 ãèø¿¿íòýé. Îäîî 192 ãèø¿¿í

ͯÁ-ä ÿàæ ýëñýõ âý?

-       Æèë á¿ðèéí 9-21 íä ÝÍÕ òàéâíû ºäºð. /1981îíû Åà-í õóðàëäààíààð 9-ð ñàðûí 2 äàõü äîëîî õîíîãèéí ìÿãìàð ãàðàã /

-       Õ¿í á¿ðò òºðèéí áà òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãàä Ýöñèéí ýöýñò ýíõ òàéâàí ºíº ìºíõºä.

-       Íîáåëèéí øàãíàë ãàðäóóëäàã.

-       187 îðîíä òýìäýãëýäýã. Ëàà àñààäàã. 1954 îíä ìºíãºí õîíõ 60 îðíû

Ãèø¿¿í÷ëýë:

-       ªðãºäºë ãàðãàíà. /ͯÁ-èéí ä¿ðìèéã õ¿ëýýí çºâøººð÷ ò¿¿íèé ¿à-íû ¿íäñýí çàð÷ìóóäûí õýðýãæ¿¿ëíý. 3/2 ñàíàëààð øèéäâýðëýíý./

¯íäñýí çîðèëãî:

-       õîé÷ ¿åèéíõíèéã äàéíû ãàìøãèéã àíãèæðóóëàõ

-       íèéãìèéí áîëîí ÎÓ-ûí õàðèëöààíä ýðõ òýãø, øóäàðãà ¸ñ òîãòîîõ

-       ÎÓ-ûí ãýðýý, õýëýëöýýðèéã õ¿íäýòãýí ñàõèõ

-       Óëñ ã¿ðí¿¿äûí õîîðîíä íàéðñàã õàðèëöàà òîãòîîõ, õ¿íèé ýðõèéã äýýäëýí íèéãìèéí õºãæëèéã õàíãàõ

¯éë àæèëëàãààíû çàð÷èì:

1.      Ãèø¿¿ä òýãø ýðõòýé áàéõ

2.      Àëèâàà ìàðãààíòàé àñóóäëûã ýâ ç¿éãýýð øèéäâýðëýõ, ýíõèéí àðààð çîõèöóóëàõ

3.      Õ¿÷ ¿ë õýðýãëýõ

4.      Õèéõýýð çàíàëõèéëýõã¿é áàéõ

5.      Áóñàä óëñûí äîòîîä õýðýãò îðîëöîõã¿é áàéõ

ͯÁ íü òóëãàìäñàí àñóóäëûã ýâ ç¿éí àðãààð øèéäýõýä  ÷èãëýãäñýí íºëºº á¿õèé ÎÓÁ þì. /á¿ñ íóòãèéí ìºðãºë人í, õàëäëàí äîâòëîõ, íèéãýì óëñ òºðèéí àñóóäàë/

Á¿òýö, çîõèîí áàéãóóëàëò:

1.      ÅÀ /ãèø¿¿í á¿õ óëñ îðíîîñ á¿ðäýíý. ҪРçàñãèéí òýðã¿¿í, ÃÕÑ îðîëöîíî./

ÎÓ-ûí àëü ÷ àñóóäëààð õýëýëöýí øèéäâýð ãàðãàíà.  Ãîë òºëºâ ýíõ òàéâàí, àþóëã¿é áàéäëûí àñóóäëààð 2/5 %-èéí ñàíàëààð ãàðãàíà. Õýëýëöýõ àñóóäëûã ãîë òºëºâ ÷óóëãàíû ºìíº ãàðãàíà.

2.      Àþóëã¿é çºâëºë

-       ÎÓ-ûí ýíõ òàéâàí, àþóëã¿é áàéäëûí àñóóäëààð /Çààâàë äàãàíà. /

-       5 èõ ã¿ðýí, áàéíãûí 5 ãèø¿¿í, 5 õýë, áàéíãûí áóñ 10  /10+5**15/ 9óëñ çºâøººðâºë ÎÊ, ¿íäñýí 5-ûí íýã ¿ã¿é ãýâýë áóäàà. 1 áàíéãûí áóñ ¿ã¿é ãýýâýë õîðèã ãýæ ¿çíý.

3.      ÝÇÍÇ

-       Íèéãýì, ñî¸ëûí õ¿ðýýíä ¿/à ÿâóóëíà. Æèëä 2 óäàà õóðàëäààí. Ãàçàð íóòàã á¿ñ íóòãèéí õýìæýýíä àäèë òýãø ãèø¿¿íòýé. Ýíãèéí áóþó æèðèéí îëîíõèéí ñàíàëààð øèéäíý.

4.      Àñðàìæèéí çºâëºë

Êîëîíè çàäðàõ ¿åä ÷óõàë ðîëüòîé áàéñàí. Àâðàõ, àñðàí õàìãààëàõ áóñàä óëñûí ýðõýíä áàéãàà àëü íýã óëñûí àñóóäëûã øèéääýã áàéâ. 1994 îíä àðëóóä ýëññýíýýð ¿/à çîãñîíãè áàéãàà.

5.      ÍÁÄÍÃ

ͯÁ-èéí çàñàã çàõèðãàà, ºäºð òóòìûí ¿/à-ã óäèðäàí ÿâóóëíà. Òºâ áàéðàíä áàéíà./Íüþ-Éîðê/ 5 æèëèéí õóãàöààãààð ñîíãîíî. 2îîñ èë¿¿ ñîíãîãääîãã¿é. ÅÍÁÄ óäèðäàíà. 8 äàõü íü ……ͯÁ-èéí ãîë áàéãóóëëàãóóäààñ ºãñºí ¿¿ðýã äààëãàâàðóóäûã ºðãºæ¿¿ëýõ, ýíõ òàéâàí àþóëã¿é áàéäàë, àþóë çàíàë òàòñàí àñóóäëûã ñóäëàí àþóëã¿é çºâëºëä ìýäýýëëýõ, áóñàä áàéãóóëëàãàä õàíäàí øèéäâýð ãàðãóóëàõ ¿¿ðýãòýé.

6.      ÎÓ-ûí ø¿¿õ

Íèäåðëàíä Ãààãà õîò. 100 æèëèéí ºìíº ¿¿ññýí. 1919 îííîñ Ãààãà õîòíîî ¿íäýñ íü òàâèãäàí ÎÓ-ûí áàéíãûí ø¿¿õ íýðòýé áîëñîí. 1945 îíä ͯÁ-èéí ¿íäñýí áàéãóóëëàãà áîëñîí. Ãèø¿¿í áîëîí ãèø¿¿í áóñ îðíóóäûí ç¿ãýýñ ºðãºí ìýä¿¿ëñýí ñàíàë ãîìäëûã àâ÷ õýëýöýí ÎÓ-ûí õóóëü ç¿éí äàãóó øèéäâýðëýíý. 15 ø¿¿ã÷ 9 æèëéèí õóãàöààãààð ñîíãîãäîíî. 1 äàõèæ áîëíî.15-èéã ÅÀ, ÀÇ-èéí àëü àëüíûõ íü ñàíàë õóðààõ çàìàð ñîíãîíî.

Ñèñòåìèéí áîëîí òºðºëæñºí 30 áàéãóóëëàãà áàéäàã. /Õ¿íèé õºãæëèéí áàãà õóðàë, õºãæëèéí õºòºëáºð, õºäºëìºðèéí Á, ÔÀÎ, ÞÍÅÑÊÎ, ÄÝÌÁ ãýõ ìýò/

Ýäãýýð áàéãóóëëàãóóä íü: ãîë áºãººä òóñëàõ Á-òàé.

-       Ãèø¿¿í îðíóóäûí òîãâîðòîé õºãæèë

-       Øóäàðãà ¸ñ

-       Õ¿íèé ýðõèéã õàíãàõ

-       Õÿìðàëûí ãîëîìò àðèëãàõ

-       Õ¿ì¿¿íëýãèéí òóñëàìæ ÿàðàëòàé ¿ç¿¿ëýõ

ͯÁ-èéí ÅÀ-í ÷óóëãàíààð õýëýëöýõ àñóóäàë

-       ͯÁ-èéí øèíý÷ëýë

-       ÎÓ-ûí ýêîëîãèéí òýíöâýðò áàéäûã õàìãààëàõ

-       Îéðõè Äîðíîä

Ìîíãîë ͯÁ-èéí õàðèëöàà

ÇÎÐÈËÃÎ: - ͯÁ-èéí ä¿ðìèéí çîðèëò, çàð÷ìóóäûã õýðýãæ¿¿ëýõýä òóñëàìæ äýìæëýã ¿ç¿¿ëýõ, ¿íäñýí ¿/à-íä èäýâõèòýé îðîëöîõ, ãèø¿¿í îðíóóäòàé õàìòðàí àæèëëàõ

-       ÌÓ-ûí òóñãààð òîãòíîõ, á¿ðýí ýðõò áàéäëûã õàíãàõ, ÎÓ-ûí áàéð ñóóðèéã óëñ òºð äèïëîìàòèéí àðãààð õàíãàõ

-       Óëñ îðíû òîãòâîðòîé õºãæëèéã õàíãàõ, òààòéà íºõöºë á¿ä¿¿ëæ, ͯÁ-ä õóðèìòëàãäñàí îþóíû ÷àäàâõè ìýäýýëèéí ýäèéí çàñàã, íèéãìèéí õºãæèëä àøèãëàõ

Õàìòûí àæèëëàãààíû õýëáýð:

1.      ÅÀ áîëîí áóñàä õóðàë ÷óóëãàíä îðîëöîæ, ÇÃ-ûí áîäëîã áàéð ñóóðèéã èëýðõèéëæ ¿ã õýëýõ

2.      ÎÓÕÍ ººðèéí îðíû ýðõ àøèãò íèéöñýí àñóóóäëààð òîãòîîë øèéäâýðèéí òºñºë ñàíàà÷ëàí õýëýëö¿¿ëæ áàòëóóëàõ

3.      ͯÁ ò¿¿íèé ñàëáàð áàéãóóëëàãóóäàä ãèø¿¿íýýð ñîíãîãäîí àæèëëóóëàõ

4.      Ìàíàé óëñûí ͯÁ-ûí êîíâåíöè, ÅÀ, ÀÇ-èéí òîãòîë øèéäâýðèéí áèåëýëòèéí ¿íäýñíèé èëòãýëèéã òîãòñîí õóãàöààíä ÿâóóëäàã æóðàìòàé.

5.      ÍÁÄÍà –òàé õàìòðàí ººðèéí îðîí, ÎÓ-ûí áîëîí á¿ñèéí óóëçàëò ç/á/õ

6.      ÍÝÇ_èéí çîðèëòóóäûã õýðýãæ¿¿ëýõýä  Í¯Á-ààñ äýìæëýã òóñëàëöàà àâàõ

Õàìòðàí àæèëëàæ áóé ÷èãëýë:

-       ßäóóðëûã áóóðóóëàõ, íèéãýì ýäèéí çàñãèéí õºãæëèéã õàíãàõ

-       áè÷èã ¿ñãèéí ìýäëýãã¿é áàéäëûã áóóðóëàõ

-       äàëàéä ãàðöã¿é, õºãæèæ áóé îðíóóäûí áàéäëûã ñàéæðóóëàõ

-       àðä÷èëàëûã øèíýð áîëîí ñýðãýýí òîãòîîñîí îðíóäûí õºãæèë

-       ͯÁ-ûí ìàíäàò äîîð ýíõèéã ñàõèóëàõ ¿/à-íä îðîëöîõ

-       ÌÓ-ûí öºìèéí çýâñãèéí ñòàòóñã¿é áàéäëûã¿¿äíýýñ õàíäàõ

-       1967 îíä Â.Öýäýíáàë àéë÷èëñàí.

-       1962 îíîîñ õîéø 20àñóóäëààð 73 òîãòîîë ãàðãóóëñàí.

-       Æèë á¿ð 70 òîãòîîë õàìòðàí çîõèîã÷îîð îðîëöñîí

-       2000 îíä Æèæèã óëñóóäûí àþóëã¿é áàéäëûíã õàíàãõàä ͯá-èéí ¿¿ðýã ðîëèéã äýýøë¿¿ëüå ñýäâýýð òîãòîîë îðóóëæ áàòëóóëñàí.

-       2001 պ人ãèéí ýìýãòýé÷¿äèéí ÀÁ-ã ñàéæðóóëàõ

-       2002 ÕÎðøîîëîë

-       2003 àðä÷èëàëûã øèíýð áîëîí ñýðãýýí òîãòîîñîí îðíóóäûí ÷óóëãà

-       ÇÕÀ ýð÷èì õ¿÷íèé

-       2007 Äàëàéä ãàðöã¿é îðíóóóäûí ñàéä íàðûí óóëçàëò

Ýìýãòýé àæ áàéäëûí êîìèññ 2 óäàà ñîíãîãäñîí. 1999-2003, 2008-2011

Ýíý 64 äýõü ÷óóëãàíààð ÝÇÍÇ-èéí ñîíãóóëüä îðîëöîíî. 2001 îíä Íèéãìèéí ñòàñòèñòèêèéí êîìèññò íýðýý äýâø¿¿ëýí àæèëëàæ áàéíà. 1977/Àâñòðè/, 87/Ïåðó/, 2002/Êîôè Àííàí/, 2009 îíä/Áàí Ãè ̯Í/ ÅÍÁÄ ìîíãîëä àéë÷èëñàí.

1963-2003 îíä 260 ñàÿ.àì .äîëëàð òóñëàìæ

2003-2006 78

2007-2009 40 ñàÿ àì äîëëàð

ͯÁ-èéí ñàëáàðóóä: Æåíåâ, ïàðèñ, Âåíà, Ãààãà, Ìàéðîáè/êåíè/

Ãîë áàðèìò áè÷èã: 1. Ä¿ðýì 2. ìýäýãäýë áîëîí êîíâåíöè,

1.      ÀÍÓ-598.2

2.      ßïîí-16.6-452

3.      Ãåðìàí-8.5-233.2

4.      Àíãëè-6.6-180.6

5.      Ôðàíö-6.3-171.3

6.      Èòàëè-5-138.1

7.      Êàíàä-2.97-80.9

8.      Èñïàíè-2.96-80.7

9.      Õÿòàä-2.6-72.5

10.  Ìåêñèê-2.2-61

11.  ÎÕÓ-2.4-61.3

ͯá-ààñ ãàðãàñàí ÷óõàë øèéäâýð¿¿ä:

1.      1948-õýòò

2.      1948-Õ¿íèéã ¿é îëíîîð àéìàãëàí óñòãàõûã õîðèãëîõ

3.      1966-Èðãýíèé áîëîí óëñ òºðèéí ýðõèéí òóõàé

4.      1968-Öºìèéí çýâñãèéã ë äýëãýð¿¿ëýíã¿é áàéõ

5.      1989- Õ¿¿õäèéí ýðõèéí òóõàé êîíâåíöè

6.      1992-Öàã àãààðûí ººð÷ëºëòèéí òóõàé

7.      1997-Êèîòîãèéí ïðîòîêîë/îçîíû öîîðõîé/

8.      2008-9 ÍÀÒΠͯÁ-òýé õàìòàð÷ àæèëëàõ

22 îðíû 67.8 ñàÿ èðãýíä 3.4 òýðáóì àì äîëëûí òóñëàìæ ¿ç¿¿ëñýí. 1992 îíä 620 õ¿í íàñ áàðñàí. 120 õ¿í áýðòñýí. 10 õ¿÷èíä¿¿ëñýí. 2003îíä 6 ñàÿ òîíí õ¿íñíèé á¿òýýãäýõ¿¿íèéã 83 îðîíä 200412-260217000 íàñ áàðæ, 5000 õ¿í îð ñóðàãã¿é àëãà áîëñîí. 500000 õ¿í ãýð îðíã¿é áëâ.

Åâðîïûí õîëáîî.

1952 îíä Áåëüãè, Ôðàíö, Ãåðìàí, èòàëè, ëþêñåìáóðã, íèäåðëàíä çýðýã 6 îðîí õàìòàð÷ Ïàðèñò **Åâðîïûí í¿¿ðñ ãàíãèéí íèéãýìëýã **íýðòýéãýýð áàéãóóëàãäñàí. /ÁÅíèëþêñ/

1957 îíä ýíý 6 óëñ óóëçàí Å-ûí àòîìûí ýð÷èì õ¿÷íèé íèéãýìëýã, Å-èí ÝÇÕÍ áàéãóóëñàí. 3-25-ä ÐÎÌ õîòíîî

¯¿ðýã, çîðèëãî: - ýäèéí çàñãèéí õóâüä õàðèëöàí óÿëäóóëàõ- , ãèø¿¿í îðíóäûí õîîðîíä íýãäñýí çã áèé áîëãîõ

1967

1986 áàòàëñàí Åâðîïûí íýãäñýí àêò /1992 îí ãýõýä íýãäñýí çã òàé áîëîõ/

1975-äàíè, èðëàíä, 1981 ãðåê, 1986 èñïàíè, ïîðòóãàëü, 1995 øâåä, àãëè, àâñòðè, ôèíëÿíä, 2004ïîëüø, óíãàð, ÷åõ, ñëîâàê, ñëîâåíè, ëàòâè, ëèòâè, ýñòîíè, êèïð, ìàëüò, 2007-11 áîëãàð, ðóìûí.

1993 îíä ÅÕ áîëîãîí ººð÷èëñºí. Ìàñòðèõèéí ãýðýý. Åâðîïûí íýãäìýë áàéäëûã çºâõºí ýç-ààð õÿçãààðëàõã¿é ãàäààä áîëîí àþóëã¿é áàéäëûí íýãäñýí ñèñòåì.

Çîðèëò: 1. Íýãääñýí çàõ çýýë, 2. Âàëþûí íýãäñýí áîäëîãî, 3. ÕÁÎ-îî õàìãààëàõ íýãäñýí áîäëîãî, 4. /202 åâðî/

Áàéãóóëëàãóóä:

1.      ÅÕÇ

2.      Êîìèññ

3.      Ïàðëàìåíò

4.      Ø¿¿õ

5.      Ñàíõ¿¿ãèéí õÿíàëòûí ãàçàð

ÅÕÇ: ãèø¿¿í 27 îðíû òºðèéí ñàéä íàðààñ á¿ðääýã. Þóíû ÷ ñàéä áàéæ áîëíî. Çààâàë óäèðäëàãà øèéäâýð õýëáýðýýð  ãàðãàíà. Ïàðëàìåíòòàé õàìòðàí ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëíà. Òºñºâ áàòàëæ õÿíàëò òàâèíà. /áðþñåëëü/ 6.6 ñàðààð ãèø¿¿í îðíóóä ýýëæëýí äàðãàëíà.

Å-èéí êîìèññ: õóóëü ýðõç¿éí àêòóóäûã ñàíàà÷ëàí áàòëóóëæ õýðýãæ¿¿ëýõ, òýäãýðèéí õýðýãæèëòýä õÿíàëò òàâèõààñ ãàäíà ºäºð òóòìûí ¿/à-ã ã¿éöýòãýíý. Øèíæèëãýý, ñóäàëãàà,òåõíîëîãè  õºãæëèéí òóñëàìæ ¿ç¿¿ëýõ àñóóäëààð  íýãäñýí øèéäâýð ãàðãàõ. 27 êîìèññàð. 5 æèëèéí õóãàöààòàé. 1 óäàà äàõèõ. Äîðîî 2 îðëîã÷òîé. 23-í åðºíõéè ãàçàðòàé. 140 óëñàä ÁÒÃ, 14000 ãàðóé àæèëòàí. Íèéò òºñâèéí 5% çàðöóóëíà.

ÌÓ áà ÅÕ

1989-8-29

2005-6 ýëáýãýý, 2009-04 áàÿðàà íàð õýñýâ.

ÅÕ-îîñ 1996-Âàí Äåí Áðþê, 2003-Õîëë Íèëüñîí

ÌÓ, ÅÕ õîîðîíäûí ãýðýý:

-       1992- Õóäàëäàà ýçèéí ÕÀ

-       1995-Ñ¿ëæìýë íýõìýë á¿òýýãäýõ¿¿í õóäàëäààëàõ

-       1997-ÅÕÎ-ûí áàíêòàé õàìòðàí àæèëëàõ åðºíõèé õýëýëöýýð

-       2000 ÅÑÁÕÁàíêíû ãèø¿¿íýýð ýëññýí.

ÁÒÃ-àà 1992 îíä íýýí àæèëëóóëñàí. Áýýæèíòýé ìîíãîëûã õàâñàðäàã. 2001-2004 îíä Êëàóñ Ýâåðè÷àí,  2004- îíîîñ Ñåðæ Àáó àæèëëàæ áàéíà.

1992 îíä õ¿ì¿¿íëýã , õºãæëèéí àëáàí ¸ñíû òóñëàìæ

1993-1994 îíä 3.8 ñàÿ åâðî/óëààí áóóäàé/, 2000-1.9 , 2001-1 ñàÿ òóñëàìæ 2003-3 ñàðä 1,

Íèéò ä¿í: 9.6 ñàÿ åâðî/ãàí áîëîí çóäûí õîð õîõèðîëûí áàãàñãàõ/

1.      Òàñèñ õºòºëáºð: 1990 îíîîñ õýðýãæñýí. 1994-2003 50ñàÿ  ñàõ¿¿æèëò. /õ¿íèé íººö, Æį, ÕÀÀ-í áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýð/ Óäèðäàõ àæèëòíûã ñóðãàõ

2.      Òåìïóñ: Áîëîâñðîëûí ñàëáàðûí ººð÷ëºëò, øèíý÷ëýëò. ÈÄÑ-ûí áàãø íàðûí ìýðãýæèë äýýøë¿¿ëýõ

3.      Àëëà õºòºëáºð. /Àçè Ëàòèí ÀÍÓ/- 2004-1 ñàðààñ. Óðò õóãàöààíû õºãæëèéí ñòðàòåãè áîëîâñðóóëàõàä çîðèóëäàã. ÌÓ 2 óäàà. /ìàëûí ýì, ÌÀÀ-í çàõ çýýëèéã õºãæ¿¿ëýõ. /9.8 ñàÿ åâðî207-2011 îíä 14 ñàÿ å îëãîíî. 10 ñàÿ Íü òîãòâîðòîé àìæèðãàà. 2010-2013 æèë á¿ð 5 ñàÿ ºãíº ãýíýý êêê.

1993-õàìòàðñàí õîðîî/îäîî ýíõáîëä.ì/ Ýíý õóðàëäààíàð 2 òàëûí Õà-ã ºðãºæ¿¿ëýõ, ÿìàð áîëîìæ áàéíà âý? ÕÕÀÀ, ÁÎß, ÁÎ,ã õàìãààëàõ . Á¿ñèéí òóëãóóð òºâä Æį-ã õºãæ¿¿ëýõ, À¯-ã õºãõ, ìýðãýæèëòýé àæèëòàí áýëòãýõ, õ¿í ìàëûí ý/ì, Äýä õîðîî òóñäàà àæèëëàäàã. ÅÕ-íä 7000 íýð òºðëèéí áàðàà òàòâàðã¿é ãàðãàõ ãýòýë êêêê.

ÞÍÅÑÊÎ

ÁÑØÓ-íû Á. –Õîëáîîòîí ã¿ðí¿¿äèéí ÁßÑ- íàðûí 1942 îíä ýõëýä äàðàà æèë íü **ÅÕ-íû áîëîâñðîëûí Á –ãýäãèéã áàéãóóëñàí. 1922-1946 äî ¿à. Øâåéöàðü, Æåíåâ Ïàðèñ òºâò ÎÓ-ûí èíñòèòóò1925-1966 ÎÓ- ûí áîëîâñðîëûí òîâ÷îî. Äýëõèéí 2-ð äàéíû äàðàà 1945-11-16 íä 37 îðíû òºëººëºã÷èä Ëîíäîíä ãàðíû ¿ñýã çóðñàíààð õºãæèë ýõýëñýí.

-       Àíõäóãàð ÷óóëãàí 1946-11-19 íä 30 îðíû òºëººëºã÷ //193 ãèø¿¿í îðîí, 1 óëñ àæèãëàã÷-Ïàëåñòèí//

Çîðèëãî, çàð÷èì:  Õ¿íèé ýðõ, ¿íäñýí ýðõ ÷ºëºº, øóäàðãà áºãººä õóóëü öààçàò ¸ñûã á¿õ íèéòýýð ìºðä¿¿ëýí õýðýãæ¿¿ëýõ ¿¿äíýýñ, ÁÑØÓ-íû ñàëáàðò óëñ ò¿ìíèé õîîðîíä õàìòûí À õºãæ¿¿ëýõ çàìààð ýíõ òàéâàí àþóëã¿é áàéäàëä òóñ äºõºì ¿ç¿¿ëýõ ÿâäàë ìºí.

¯éë àæèëëàãàà, çîõèîí áàéãóóëàëò:

ÅÁàãà õóðàë óäèðäàíà. 2 æèëä íýã. ÎÓ-ûí ÕÀ-íû áîäëîãî, ÷èã øóãàìûã òîäîðõîéëæ, õýðýãæ¿¿ëýõ ÷èã øóãàì, òºñâèéã áàòàëíà. ÅÇàõèðàë áîëîí ÃÇ ã áàòàëíà. 58 ãèø¿¿í óëñ. ÃÇ ÅÁõ-ä õÿíàëò òàâèíà. /Òºâ Ïàðèñò /Áàéíãûí ÍÁÄÍà ñåêòîðò õóâààãäàíà. Áóñàä áàéãóóëëàãààñ ÿëãààòàé íü óëñ òóñ á¿ð íü ÇÃ-èéíõàà äýðãýä çºâëºë àæèëëóóëäàã. 180 îðîíä áàéíà. ¯íäýñíèé êîìèññ íü

-       Þíåñêîãèéí ¿éë õýðãèéã òóõàéí óëñàä ñóðòàë÷èëàõ

-       ÕÀ-ã ñàéæðóóëàõ

Ìàíàé óëñûí ôðàíöèéí ýë÷èí ñàéäûí ÿàì ÁÒà þì. 60 óëñàä ÁÒÃ-òàé.

ÅÇàõèðàë:

1.      1946-48 UK æóëèàí óéíñëýé

2.      48-52 Ìåêñèê Íàÿ òîðèñ

3.      52-53 ÀÍÓ

4.      ÀÍÓ æîí òàéëîð

5.      ÀÍÓ ëþòåð Ýâèí

6.      58-61 Èòàëè Âèêòîðèíî Âðåíèö

7.      61-74 Ôðàíö Åðåíåìàåî

8.      74-87 Ñåíãåãàë Àìàäóç ÌÀÕìàäó êê

9.      1987-1999 Èñïàíè Ôèäåðèí Ìî¸îð

10.  1999-2009 ßïîí Êî¸î÷èðî Íàöóðî

11.  Áîëãàð ýì Èðèíà Áîêîâà //57 íàñ //

Ñàíõ¿¿æèëò:50-8 ñàÿ äîëëàð, 70-39.4, 80-151, 90-189, 95-227, 96-258, 2008-284 ñàÿ

Òàòâàð òºëºã÷, õàíäèâëàã÷ îðíóóä: ßïîí4/1, àâñòðàëè, ãåðìàí, ôðàíö, îðîñ, èòàëè, êàíàä, èñïàíàè, áðàçèë, êàíàä, ìîíãîë òºñâèéí 0.01% êêêêêêêêêê.

Õàìòàðñàí õºòºëáºð: 1962-11-01-íä 108 äàõü ãèø¿í áîëñîí. ÃÇ-ä 2 óäàà ñîíãîãäñîí.  83-87 Äàøöýðýí ýñ, 2007-îîñ Ýë÷èí Ýðäýíý÷óëóóí.

ÌÓ-ûí íýãäýí îðñîí êîíâåíöèóä:

1.      Çýâñýãò ìºðãºë人íéè ¿åä ñî¸ëûí ºâèéã õàìãààëàõ

2.      Áîëîâñðîëûí ãàçàðò ÿëãàâàðëàí ãàäóóðõàõòàé òýìöýõ

3.      Ñî¸ëûí ¿íýò ºâèéã õóóëü áóñààî õèëýýð ãàðãóóëàõã¿é áàéõ

4.      Ñî¸ëûí áîëîí áàéãàëèéí ºâèéã õàìãààëàõ

5.      Ñïîðòîä ñýðãýýø õýðýãëýõèéí ýñðýã òýìöýõ

ÌÓ-ûí õóâüä.

·         Îðõîíû õºíäèéí äóðñãàëò ãàçàð õàìãààëàõ 2004

·         Óâñ íóóðûí àé ñàâ õàìãààëàõ

·         Õóñòàéí íóðóó

·         Ìóçåéí àæèëòíû ÷àäàâõèéã äýýøë¿¿ëýõ

ÄÝÌÁ

1962 îíä ýëññýí. /1963 ìýðãýæëèéí áîëîí òåõíèêèéí òóñëàìæ àâàõ òóõàé õýëýëöýýð. /

1971 ÄÝÌÁ-èéí ñóóðèí òºëººëºã÷ òîìèëñîí. 1982 ÌÓ ÇªÀ-èéí á¿ñýä õàðúÿàëàãäàíà. 1995 Íîìõîí äàëàéí áàðóóí ýðãèéí á¿ñ

Á¿ñèéí äàðãà íàð 4 óäàà èðñýí.

1.      Õàëäâàðò ºâ÷íèé òàðõàëò

2.      Ëàáàðîòîðè

3.      Ýõ íÿëõàñûí ýð¿¿ë ìýíäèéã õàìãààëàõ/òºñºë/

19ñàÿ 96000 äîëëàðûí ºðò㺺ð 21 òºñºë õºòºëáºð 2006,2007 îíä 2.464 àì ä. /1. öºìèéí áîëîí õýò àâèàíû îíîøëîãîî, 2. Õ¿íèé áèåèéí äîòîðûã óÿí àðãààð àíàãààõ / ÝÌØÓÈÑ-ä ýð¿¿ë àõóé õàâäàð ñóäëàëûí òºâ , áóñàä áàéãóóëëàãóóäûí áàãàæ, ýì÷ íàðûí áîëîâñðîëûã äýýøë¿¿ëýõ.

×èãëýë:

1.      ÝÍÝÌ-èéã õàìãààëàõ

2.      Ãýð á¿ë òºëºâëºëò

3.      Ñ¿ðüåýòýé òýìöýõ

4.      Õàëäâàðò øàð

5.      ÁÇÕª

6.      ÄÎÕ

7.      Ýì õàíãàìæèéí ¿íäýñíèé áîäëîãî

8.      Îð÷íû ýð¿¿ë ìýíä

9.      Ýì-èéí ìýäýýëëèéí òåõíîëîãèéí õîöðîãäîë

10.  Ìýðãýæèëòí¿¿äèéí çºâ õóâààðèëàëò

11.  Óäèðäëàãûí òîãòîëöîî

ÀÑÅÀÍ: Àçè Åâðîïûí ÕÀ-íû áàéãóóëëàãà

2006 îíä ãèø¿¿íýýð ýëññýí.

1.      27 îðîí

2.      ÀÑÅÀÍ-û 10+ìîíãîë, õÿòàä, ñîëîíãîñ, ýíýòõýã, ÿïîí, ïàêèñòàí

Øèéäâýð ãàðãàã÷èä+áîäëîãî áîëîâñðóóëàã÷èä+áèçíåñ ýðõëýã÷èä çýðýã õ¿ì¿¿ñ 2 æèëä íýã óäàà äýýä õýìæýýíèé óóëçàëò áîëäîã. //2 ÁÝÝÆÈÍÄ, 3 äàõü íü 2010 Áðþñåëëü//

ÍÀÒÎ

1949-4-4 íä áàéãóóëàãäñàí. Òºâ íü áðþñåëëü /áåíèëþêñôðàíö/Áîëçîøã¿é àþóëààñ õàìãààëàõ

ÎÓ-ûí õÿìðàë, ìºðãºë人íèéã øèéäâýðëýõ, 2008 îíä Õîðâàò, Àëáàíè, Ðóìûí íýãäýí 28 óëñ áîëñîí. ÍÀÒÎ-ò¿øèö îðîí. /Ãåðìàí, Òóðê, Èõ Áðèòàíè, 2007 îíä áóöàí îðñîí. /